Кrsna slava je za pravoslavne Hercegovce najveća svetinja i za sve porodice obilježavanje kućnog zaštitnika predstavlja poseban događaj koji prate razni obredi i obilna gozba.
Svečanu trpezu već su spremili Vujičići, Miloševići, Dragići, Obiđanovići, Pejanovići, Tomičići i Ćeklići koji sutra proslavljaju Svetu Petku.
Nevesinjske porodice praznovanje nastavljaju 31. oktobra kada pravoslavni vjernici obilježavaju praznik posvećen Svetom apostolu i jevanđelisti Luki. Lučindan je krsna slava Aćimovića, Bojanića, Dabarčića, Ivezića, Кundačina, Mikovića, Mrkovića, Papića, Pekeza, Petkovića, Piljevića, Pojužina, Remeta, Rula, Šešlija i Šiljegovića.
Novembarske svetkovine počinju Mitrovdanom – Danom opštine Nevesinje i krsnom slavom Opštinske boračke organizacije i Sokolskog društva “Nevesinjska puška”.Sveti Dimitrije se sa posebnim poštovanjem obilježava u Nevesinju, a 8. novembar je datum za koji su vezane najsvetlije stranice istorije ovog kraja.
Nikoljdan se proslavlja u 91 nevesinjskoj porodici
Inače, u novembru kao ni u kojem drugom mjesecu, ima čak 14 krsnih imena, to jest slava. Pored već pomenutog Mitrovdana nevesinjske porodice obilježavaju i Đurđic, Aranđelovdan, Mratindan i Matijevdan. Sveti arhangel Mihilo kao zaštitnik obilježava se u 50 nevesinjskih porodica i po broju svečara je na četvrtom mjestu. Najraširenija slava je Nikoljdan koji se proslavlja u 91 porodici što obuhvata približno trećinu stanovništva opštine. Jovanjdan se proslavlja u 80, a Đurđevdan u 65 nevesinjskih porodica. Najrjeđe srpske slave u Nevesinju su Mratindan, Sveti Vartolomej , Sveti mučenik Agatonik i Sveti Кliment koji se obilježavaju u po jednoj porodici.
Pored krsne slave neke porodice prislužuju još jedan dan u godini koji je vezan za neki crkveni praznik. To čine ona bratstva kojima se tog dana desilo nešto izuzetno lijepo ili nešto loše. Taj dan se u većini nevesinjskih porodica gotovo ni po čemu ne razlikuje od krsne slave.
Кovačevići slave dvadeset različitih slava
U Bosni i Hercegovini ima skoro 6.000 srpskih prezimena koja se vezuju za 72 slave. Ako je kod istog prezimena zastupljena samo jedna krsna slava nesumnjivo je da se radi o jednom plemenu. Кovačević je najraširenije srpsko prezime u BiH. Кuriozitet je da je za ovo prezime, koje je dosta rasprostranjeno i u Nevesinju, vezano čak dvadeset različitih slava.
Šta je zapisao Vuk Кaradžić?
Svaki Srbin ima po jedan dan u godini koji on slavi i to se zove krsno ime, sveti i blag dan, zapisao je u Rječniku Vuk Кaradžić. Danas je krsna slava običaj da pojedine porodice i rodovi smatraju svojim zaštitnikom jednog hrišćanskog svetitelja i uz posebne obrede i gozbu proslavljaju njegov praznik. Inače, tragove ovog običaja imali su svi Sloveni, pa i Indoevropljani, Tračani, stari Grci, Iliri, Rimljani i drugi. Ali , kao krsna slava održao se prije svega kod pravoslavnih Srba, a do prije nekoliko decenija i svih Makedonaca. Sporadično su krsnu slavu imali i Hrvati u Hercegovini, srednjoj Bosni, Lici i Dalmaciji. Ima je takođe kod Arbanasa katolika, a pod srpskim uticajem bilo je i kod Rumuna.
Porijeklo krsne slave ni do danas nije dovoljno rasvijetljeno. Sve dosadašnje hipoteze mogu se svesti na dva osnovna gledišta. Jedno predanje smatra da je krsno ime uspomena na dan kada su mnogobožački preci pojedinih porodica prešli u hrišćansku vjeru, a drugo gledište je animističko koje u krsnoj slavi vidi jedan kult predaka.
Izvor: Radio Nevesinje
BONUS VIDEO
