Za gatačko goveče kažu da je lična karta opštine po kojoj nosi naziv jer se uzgaja duže od 130 godina. Ranije je činilo okosnicu poljoprivrede tog kraja, ali pojava sorti krava koje daju više mlijeka malo-pomalo ga je izgurala iz većine štala. Budući da predstavlja poljoprivredno blago Republike Srpske i BiH, uzgajivači su se udružili, osnovali udruženje i započeli mukotrpan posao promocije i očuvanja ove autohtone rase.
Predsjednik Udruženja uzgajivača gatačkog govečeta Dušan Andrijašević kaže za “Glas” da pomenuti otkup svjedoči o pozitivnim promjenama.
– Kada su sa nama kontaktirali sa Pala i zatražili 20 grla, mislili smo da ne možemo toliko obezbijediti, ali nakon nekoliko dana obilaska terena našli smo dovoljno grla i ugovorili prodaju. Krave su prodate za ukupno 86.000 maraka i riječ je o donaciji narodnog poslanika Ace Stanišića koji je želio da od skupštinskog honorara na ovaj način pomogne sugrađanima – kazao je Andrijašević i dodao da je bilo uzgajivača koji nisu imali namjeru da prodaju stoku, ali su to učinili kako bi proizvodnja malo živnula.
Andrijašević je naglasio da je riječ o prvoj masovnijoj trgovini, te da je potražnja za gatačkim govečetom iz dana u dan sve veća.
– Bilo je pojedinačnih slučajeva da ljudi prodaju stoku, ali u sklopu jednog kontingenta od rata pa naovamo nismo odjednom prodali ovoliko grla. Ovo je za nas izuzetno značajno jer smatramo da je prilika za širenje na druge opštine i stvaranje novih žarišta ove autohtone rase. Pale su kada je u pitanju nadmorska visina slične našoj opštini pa se nadamo da će se krave lako prilagoditi. Imamo zainteresovane i iz Srbije, Hrvatske te planinskih dijelova Crne Gore, gdje je ova rasa nekada takođe uzgajana – naveo je Andrijašević.
Posebno ga raduje buđenje svijesti o značaju onoga što radi ovo udruženje.
– U vremenu kada smo svi svjedoci da je većini draže uvesti proizvode ili stoku iz inostranstva, očavanje domaćih rasa ima nemjerljiv značaj. Udruženje okuplja 28 članova i sve više uzgajivača želi pod naše okrilje kako bi ova priča nastavila da se razvija. Opština je prepoznala to što radimo i daje duplo veće podsticaje za uzgoj gatačkog govečeta u odnosu na druge sorte, koje subvencioniše sa 60 KM, a autohtone krave sa 120 maraka. Vjetar u leđa daje nam i resorno ministarstvo – naglasio je Andrijašević navodeći da je gatačko goveče otpornije u odnosu na druge rase, te je vrlo skromno u pogledu ishrane i smještaja, sa izuzetnim kvalitetom kako mlijeka, tako i mesa.
Poslanik u Narodnoj skupštini RS Aco Stanišić kaže za “Glas” da je njemu i njegovim saradnicima trebalo dugo vremena da realizuju ovu ideju čiji je cilj pomoć paljanskim domaćinstvima.
– Željeli smo na neki način konkretno pomoći socijalno ugroženim, višečlanim i porodicama poginulih boraca koje imaju uslove da uzgoj krave koja će im omogućiti dopunu kućnog budžeta. Kada smo pitali stručnjake koje krave da uzmemo, zbog klimatskih uslova su nam predložili da bi gatačko goveče bilo najbolje, a ne, recimo, simentalke i druge uvozne rase koje su podložne raznim bolestima – rekao je Stanišić.
Genotipizacija
Dušan Andrijašević je naveo da je kroz projekat genotipizacije, koji za cilj ima očuvanje ove autohtone sorte, do sada detektovano stotinak genetski potencijalnih grla.
– Gatačko goveče je u desetinama godina iza nas polako počelo da nestaje s ovih prostora, a da bismo to spriječili, udruženje je pokrenulo projekat. Podršku nam je pružila lokalna uprava, resorno ministarstvo i Institut za genetičke resurse koji je nosilac projekta – kazao je Andrijašević.
Izvor: Glas Srpske
BONUS VIDEO
